Cục dự trữ liên bang Mỹ "máy in tiền" đang trong tư thế sẵn sàng, lạm phát hai con số có thể quay trở lại?

Trong cuộc họp Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) tháng 10, Chủ tịch Cục dự trữ liên bang Powell đã công bố giảm lãi suất 25 điểm cơ bản, đưa tổng mức giảm kể từ tháng 6 năm ngoái lên 150 điểm cơ bản. Mặc dù tuyên bố của ông vẫn được đóng gói bằng ngôn ngữ quen thuộc của Fed, nhưng thông điệp cốt lõi rõ ràng không sai lệch — nhiều khả năng sẽ còn giảm lãi suất nữa.
Nhưng đây chỉ là mặt của đồng xu.
Ngay từ cuộc họp của Hiệp hội Kinh doanh Toàn quốc tại Philadelphia, Powell đã ngụ ý rằng việc thắt chặt định lượng (QT) sắp kết thúc — đây là "bề nổi" của quá trình giảm bớt bảng cân đối tài sản của Fed trong nhiều năm qua. Ông xác nhận điều này tại cuộc họp tháng 11: Fed sẽ chính thức kết thúc giảm bớt bảng cân đối tài sản vào ngày 1 tháng 12.
Điều này rất quan trọng, vì ai cũng biết rằng khi QT dừng lại, việc in tiền sẽ bắt đầu. Thường thì như vậy.
Biểu đồ dưới đây thể hiện chính xác ảnh hưởng của chính sách Fed đến giá trị của đồng đô la. Trong bối cảnh hiện tại, nó còn có ý nghĩa thực tế hơn bao giờ hết. Kể từ khi thành lập Fed năm 1913, đồng đô la đã mất đi 97% sức mua đáng kinh ngạc. 100 đô la năm 1913, ngày nay chỉ còn giá trị 3,20 đô la.
Dù trước đó, nguyên nhân chính khiến đô la mất giá là do mối liên hệ của nó với vàng bị cắt đứt — đầu tiên là Roosevelt thu giữ vàng năm 1933, rồi Nixon chấm dứt chế độ bản vị vàng năm 1971 — nhưng trong thế kỷ 21, nó đối mặt với vũ khí mới: máy in tiền, tức là nới lỏng định lượng (QE). Nói ngắn gọn, QE là quá trình Fed tạo ra tiền tệ từ hư không để mua trái phiếu chính phủ, bơm đô la mới vào hệ thống và làm xói mòn giá trị của đô la hiện có.
Lịch sử QE của Fed nói lên tất cả.
Sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008, Fed đã mở rộng bảng cân đối từ 900 tỷ đô la lên 4,5 nghìn tỷ đô la qua nhiều vòng QE, tạo ra khoảng 3,6 nghìn tỷ đô la từ hư không. Đến khi kết thúc QE vào thập kỷ đó, sức mua của đô la đã giảm khoảng 20% so với trước khủng hoảng.
Sau đại dịch COVID-19 bùng phát năm 2020, tình hình trở nên mất kiểm soát hơn nữa. Chỉ trong năm đó, Fed đã tạo ra 3,3 nghìn tỷ đô la — chiếm khoảng 20% tổng lượng đô la đang lưu hành vào thời điểm đó. Bảng cân đối của họ tăng vọt từ 4,2 nghìn tỷ đô la đầu năm 2020 lên 8,9 nghìn tỷ đô la vào tháng 4 năm 2022.
Kết quả ra sao? Trong giai đoạn 2020-2025, sức mua của đô la đã giảm khoảng 25%, lạm phát đạt mức cao nhất trong 40 năm là 9%. Những mặt hàng trị giá 100 đô la năm 2020, nay đã có giá 125 đô la.
Nhưng lần này, có thể còn tồi tệ hơn.
Lý do là khi Fed không thể tránh khỏi phải kích hoạt lại QE để hạ lãi suất dài hạn — có thể vào đầu năm tới — thì điểm khởi đầu của quá trình này đã là bảng cân đối tài sản đã phình to. Kể từ tháng 6 năm 2022, Fed đã giảm khoảng 2,2 nghìn tỷ đô la trong tổng tài sản, nhưng vẫn còn cao hơn nhiều so với mức khoảng 4 nghìn tỷ đô la trước đại dịch. Chưa kể, lạm phát vẫn chưa được kiểm soát.
Với quy mô bảng cân đối khoảng 6,6 nghìn tỷ đô la để bắt đầu chu kỳ in tiền mới, gần như chắc chắn sẽ dẫn đến việc lạm phát hai con số quay trở lại. Gần như chắc chắn, Mỹ sẽ trải qua một đợt mất giá tiền tệ quy mô lớn và tốc độ cao chưa từng có.