Nhiều người bị cháy tài khoản, thậm chí cháy liên tục, nguyên nhân cốt lõi có thể quy về một điểm: đòn bẩy cao phóng đại những điểm yếu của con người và trong một thị trường biến động mạnh đã tạo ra thế trận bất đối xứng “thắng thì thắng nhỏ, thua thì bị loại hoàn toàn”.

Dưới đây, chúng ta sẽ phân tích chi tiết vấn đề này ở một số khía cạnh:

I. Thủ phạm cốt lõi: Bản thân đòn bẩy

1. Đòn bẩy là con dao hai lưỡi, nhưng lưỡi sắc hơn lại hướng về phía mình
· Khuếch đại lợi nhuận, càng khuếch đại thua lỗ: Bạn dùng 1.000 USD, mở đòn bẩy 10 lần, tương đương với giao dịch 10.000 USD. Giá tăng 10%, vốn của bạn tăng gấp đôi; nhưng giá giảm 10%, vốn của bạn mất sạch (cháy tài khoản). Ở mức đòn bẩy 20 lần, 50 lần hay thậm chí 100 lần, chỉ cần thị trường đảo chiều 1%-2% nhỏ bé cũng đủ để bạn mất trắng.
· Vạch cháy tài khoản ở rất gần: Đòn bẩy cao đồng nghĩa với việc “đệm an toàn” của bạn rất mỏng. Bạn gần như không đủ sức chịu đựng những biến động bình thường của thị trường. Thị trường tiền mã hóa vốn dĩ đã rất biến động, một tin tức bất ngờ, một phát ngôn của người nổi tiếng, thậm chí chỉ là một đợt rũ hàng bình thường, cũng có thể khiến vị thế của bạn bị quét sạch trong tích tắc.
2. Phí vốn và cơ chế thanh lý
· Thanh lý (cháy tài khoản): Khi thua lỗ của bạn chạm đến ngưỡng quy định của sàn (ví dụ, số tiền ký quỹ không còn đủ để bù lỗ), hệ thống sẽ bắt buộc đóng vị thế của bạn để đảm bảo không bị âm vào tiền của sàn. Đây là cơ chế cháy tài khoản trực tiếp.
· Phí vốn: Trong hợp đồng vĩnh cửu, để neo giá với thị trường giao ngay, bên mua và bên bán sẽ định kỳ trả phí cho nhau. Nếu thị trường nghiêng hẳn về một phía (chẳng hạn đa số đều mua lên), thì nhóm đông phải trả phí cho nhóm ít. Việc giữ lệnh dài hạn sẽ liên tục bào mòn vốn của bạn, đây cũng là một dạng “chảy máu từ từ”.

II. Đặc điểm thị trường: Môi trường “máy xay thịt” của tiền mã hóa

1. Biến động cực cao
· Thị trường tiền mã hóa giao dịch 7x24 giờ, không có biên độ giới hạn. Một đồng coin có thể tăng giảm 20%-30% chỉ trong vài phút. Biến động này là cơ hội cho người chơi giao ngay đòn bẩy thấp, nhưng là “án tử” cho người chơi hợp đồng đòn bẩy cao.
2. Thị trường “cắm kim”
· Đây là nỗi ám ảnh lớn nhất của các nhà giao dịch hợp đồng. Do sàn thiếu thanh khoản hoặc cá mập cố tình làm giá, giá có thể bị đẩy vọt lên hoặc bị dìm xuống mức cực đoan chỉ trong vài giây đến vài phút, kích hoạt hàng loạt lệnh cháy tài khoản, sau đó lại quay về giá cũ.
· Kết quả: Nhận định xu hướng của bạn có thể đúng về lâu dài, nhưng chỉ một “cây kim” ấy cũng đủ đưa bạn ra ngoài cuộc chơi, không kịp chờ thị trường hồi lại.
3. Thao túng thị trường và bất cân xứng thông tin
· Cá mập (những người nắm giữ lượng lớn coin) có thể thao túng giá trong ngắn hạn bằng các lệnh mua bán lớn, cố tình tạo ra những vùng giá nhiều lệnh cháy tài khoản. Họ nắm rõ điểm cháy tài khoản của phần lớn nhà giao dịch hợp đồng tập trung ở đâu.

III. Điểm yếu con người: Những hành vi “tự sát” bị đòn bẩy phóng đại

Đây là yếu tố then chốt, cũng là nguyên nhân nội tại khiến đa số người bình thường bị cháy tài khoản.

1. Tâm lý cờ bạc và “FOMO” (sợ bỏ lỡ cơ hội)
· Thấy người khác giàu lên trong một đêm, sợ bỏ lỡ sóng, chưa phân tích gì đã lao vào mở lệnh.
· Khi thua lỗ thì vội vàng muốn gỡ lại, liên tục tăng lệnh hoặc tăng đòn bẩy, hy vọng “gỡ một phát”, kết quả là càng chết nhanh hơn.
2. Thiếu quản trị rủi ro và kỷ luật
· Không đặt cắt lỗ: Đây là nguyên nhân trực tiếp nhất dẫn đến cháy tài khoản. Hy vọng “gồng sẽ hồi”, kết quả lỗ nhỏ thành lỗ lớn, cuối cùng cháy tài khoản.
· Giao dịch quá mức: Liên tục vào ra, cố bắt mọi nhịp sóng nhỏ, vừa tăng xác suất mắc sai lầm, vừa phải trả phí giao dịch rất cao.
· All-in một chiều: Dồn toàn bộ vốn vào một hướng, không có đường lui, chỉ một lần sai là mất sạch.
3. Thiên kiến nhận thức
· Quá tự tin: Thắng liên tiếp vài lệnh là nghĩ mình thành “thánh trade”, bắt đầu coi thường rủi ro.
· Hiệu ứng neo: Quá chấp nhặt vào giá vào lệnh ban đầu mà không linh hoạt thay đổi theo biến động thị trường.
4. Thiếu kiến thức và kinh nghiệm thực sự
· Nhiều người không biết đọc nến, không hiểu chỉ báo kỹ thuật hay phân tích cơ bản mà vẫn dám chơi đòn bẩy cao. Họ coi giao dịch hợp đồng như đánh bạc, nhưng ngay cả cờ bạc cũng có xác suất và luật chơi, còn họ thì “đánh liều một cách mù quáng”.

Kết luận

Vì vậy, việc nhiều người bị cháy tài khoản trong hợp đồng tiền mã hóa là một vấn đề mang tính hệ thống:

Trong một thị trường vốn đã biến động như sóng dữ (đặc tính tiền mã hóa), bạn lại lái một con thuyền nhỏ gần như không có khoang bảo vệ (đòn bẩy cao), mà thuyền trưởng (chính bạn) lại dễ bốc đồng, thiếu kỷ luật và thiếu kinh nghiệm đi biển (yếu điểm con người). Ba yếu tố này kết hợp lại, đâm phải đá ngầm rồi đắm tàu (cháy tài khoản) trở thành xác suất rất cao.

Lời khuyên cho những ai muốn thử hợp đồng:
Giao dịch hợp đồng không phải là con đường tắt để làm giàu, mà là đấu trường của dân chuyên nghiệp. Đối với đại đa số người bình thường, nó là “máy nghiền tài sản”. Nếu bạn không thể kiểm soát rủi ro tuyệt đối (như dùng đòn bẩy thấp, luôn đặt cắt lỗ), tuân thủ kỷ luật giao dịch nghiêm ngặt và liên tục học hỏi, tự soi lại mình, thì tránh xa hợp đồng là cách bảo vệ tài sản tốt nhất cho bạn.