Người sáng lập Lightning cho biết mối đe dọa lượng tử đối với Bitcoin là xa vời, nhưng không thể bỏ qua

Mối đe dọa từ máy tính lượng tử đối với Bitcoin vẫn còn xa mới trở thành hiện thực, nhưng không nên xem nhẹ như một câu chuyện khoa học viễn tưởng. Đó là quan điểm của Tadge Dryja, một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu trong hệ sinh thái Bitcoin và là đồng sáng lập của Lightning Network, giải pháp lớp thứ hai dùng cho các khoản thanh toán tức thì trên mạng lưới này.

Trong một cuộc phỏng vấn, ông cho biết mình tin rằng sự đột phá này có thể kéo dài hàng thập kỷ, nhưng ngay cả một xác suất nhỏ cũng đã đủ nguy hiểm để không thể bỏ qua. “Tôi có lẽ sẽ đặt cược rằng điều đó sẽ không xảy ra trong đời tôi. Nhưng ngay cả khi chỉ có 5% khả năng, thì điều đó cũng đã đủ tệ để chúng ta không thể không chuẩn bị,” ông nói.

Ông cũng cho biết Bitcoin có biên độ an toàn lớn hơn so với các công nghệ khác, vì không gặp rủi ro “thu thập bây giờ, giải mã sau”, khi các chính phủ hoặc kẻ tấn công lưu trữ dữ liệu bây giờ để giải mã trong tương lai. “Với Bitcoin, nếu bạn phát hiện ra khóa riêng tư của ai đó sau 30 năm, thì số coin đó đã được chuyển đi rồi. Vì vậy, mức độ cấp bách không lớn như với email hoặc các giao tiếp mã hóa,” ông khẳng định.

Dryja hiện đang nghiên cứu cách các mạng như Lightning có thể hoạt động an toàn với các sơ đồ chữ ký chống lượng tử. Ông đánh giá rằng về mặt kỹ thuật thì chuyển đổi là khả thi, nhưng với nhiều hạn chế quan trọng.

“Có thể tạo ra một Lightning hậu lượng tử. Nó sẽ chậm hơn, phiền hơn, và có thể một số thứ sẽ không còn hoạt động. Nhưng vẫn khả thi,” ông tóm tắt.

Một trong những tổn thất tiềm năng liên quan đến các tính năng nâng cao đang được phát triển, như PTLCs — các phiên bản cải tiến của hợp đồng dùng để định tuyến thanh toán trên Lightning. “Nếu cần chuyển sang chữ ký hậu lượng tử, có thể sẽ không có PTLCs. Điều này khá đáng tiếc, vì đây là những công nghệ hay mà chúng tôi đang phát triển,” ông cho biết.

Dryja cũng nhấn mạnh một thách thức mang tính cấu trúc: khác với các giao dịch on-chain, các kênh Lightning yêu cầu hàng nghìn chữ ký lặp lại với cùng một khóa trong suốt vòng đời của kênh. Nhiều thuật toán hậu lượng tử không hoạt động tốt với mô hình này. “Chúng tôi đang làm việc với các nhà nghiên cứu về chữ ký để xem có thể điều chỉnh được gì. Lightning sử dụng khóa theo cách hoàn toàn khác với Bitcoin truyền thống,” ông giải thích.

Những lỗ hổng khác và tương lai của Lightning Network

Ngoài mối đe dọa lượng tử, Dryja còn đề cập đến các vấn đề cấp bách hơn của Lightning Network, một hệ thống được ông và Joseph Poon tạo ra vào năm 2015 để cho phép thanh toán tức thì và chi phí thấp trên Bitcoin.

Theo ông, mạng lưới này về cơ bản an toàn về mặt đánh cắp tài sản, nhưng vẫn dễ bị tấn công từ chối dịch vụ và các hành vi độc hại khác không liên quan đến việc mất tiền trực tiếp. “Đối tác không thể đánh cắp tiền của bạn, nhưng có thể làm bạn tốn thời gian. Nhiều cuộc tấn công Lightning là như vậy: họ đóng kênh của bạn, buộc bạn trả phí. Và đây là điều chúng tôi vẫn chưa biết cách giải quyết hoàn toàn,” ông nói.

Dryja cũng đề cập đến một kịch bản thú vị: thực tế là có rất ít kẻ tấn công thực sự cố gắng khai thác những điểm yếu này khiến mạng lưới trở nên ít được chuẩn bị hơn. “Một trong những vấn đề của Lightning là mọi người gần như là bạn bè với nhau. Không ai thực sự tấn công nhiều, và điều đó khiến việc dự đoán hệ thống sẽ chịu được các cuộc tấn công thực sự như thế nào trở nên khó khăn,” ông nói.

Về các thách thức định tuyến, ông cho rằng sự đánh đổi giữa quyền riêng tư và hiệu quả là một trong những điểm then chốt của sự phát triển mạng lưới. Việc các node không biết số dư của các kênh khiến việc định tuyến riêng tư hơn, nhưng đồng thời khó khăn hơn rất nhiều. “Nếu chúng ta biết thêm một chút về số dư, mạng lưới sẽ hoạt động tốt hơn. Nhưng nhiều người lại bảo vệ quyền riêng tư tuyệt đối. Đây là sự đánh đổi phức tạp,” ông giải thích.

Ông cũng nhắc đến các công nghệ có thể thay đổi Bitcoin trong những năm tới, như Utreexo, dự án mà ông là nhà nghiên cứu chính, cùng các đổi mới như BitVM3, Ark và các phương pháp truyền tải mã hóa mới giữa các node. “Mạng lưới đang ngày càng bền vững và hiệu quả hơn, nhiều khi ở những thứ mà người dùng không nhận ra. Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ có nhiều điều mới mẻ trong mười năm tới,” ông khẳng định.