Đằng sau sự bùng nổ của các đồng tiền riêng tư: Là sự phục hưng công nghệ hay chỉ là công cụ rút tiền?

Các đồng coin riêng tư gần đây cực kỳ hot. ZEC từ đầu tháng 10 đã tăng vọt từ $68 lên mức hiện tại, vậy logic đằng sau là gì?

Bề ngoài là hiệu ứng người nổi tiếng. Hai tweet của nhà đầu tư Silicon Valley Naval đã làm bùng nổ thị trường. Ông ấy nói “Bitcoin là bảo hiểm cho tiền pháp định, Zcash là bảo hiểm cho Bitcoin”, sau đó còn nhấn mạnh thiết kế tùy chọn giao dịch minh bạch của ZEC giúp nó có thể tồn tại lâu dài trên các sàn giao dịch, trong kỷ nguyên DEX thì lại càng không thành vấn đề. Kết quả là các đồng coin riêng tư cùng nhau tăng mạnh. Grayscale còn đang nắm giữ hơn $100 triệu tài sản tín thác ZEC, hoạt động giao dịch trên Coinbase cũng mang lại sự xác nhận từ các tổ chức cho mảng này.

Về mặt kỹ thuật cũng có tiến triển. Electric Coin Co đã phát hành lộ trình Q4 2025, tối ưu hóa ví Zashi, đưa vào giao thức ý định NEAR, thêm chức năng đa chữ ký P2SH. Token trong pool riêng tư của ZEC đã vượt 4,92 triệu, chiếm 30% tổng lưu thông, cho thấy người dùng thực sự đang tăng lên.

Nhưng có một sự thật phũ phàng: Nhiều người trong ngành chỉ ra, ZEC, XMR, ZEN chủ yếu đóng vai trò gì trên thị trường? Chính là “công cụ ẩn danh rút tiền mặt”. Cá mập Bitcoin muốn xả hàng ẩn danh thì dùng coin riêng tư để trung chuyển, tránh bị truy vết. Mỗi mùa bull, các đồng coin này lại được rebrand thành “cuộc cách mạng về quyền riêng tư”, nhưng bản chất vẫn chỉ là kênh thoát ẩn danh khoác áo mới.

Còn có quan sát thẳng thắn hơn: Một số coin gọi là coin riêng tư thì từ lâu đã cắt bỏ tính năng riêng tư, giờ chỉ nằm trên chain Base như một token bình thường. Điều này nói lên điều gì? Hào quang lý tưởng về quyền riêng tư rất đẹp, nhưng thường chỉ là cái cớ để kể chuyện đầu cơ.

Kết luận: Quyền riêng tư không phải là thuốc tiên, càng không phải công cụ để thổi giá. Ngắn hạn có thể kéo giá, nhưng muốn sống sót qua cả chu kỳ thì phải dựa vào đổi mới công nghệ và xây dựng hệ sinh thái thực chất. Giữa lý tưởng và thực tế, dự án về quyền riêng tư cần tìm được giá trị cốt lõi thực sự.