Gần đây tôi đang xem @0xMiden, luôn cảm thấy nó khác với các L2 thường thấy trên thị trường.

Không phải loại sản phẩm cải tiến kiểu "nhanh hơn", "chi phí thấp hơn", mà là đi theo một hướng hoàn toàn khác.
Cảm giác của tôi về nó giống như
coi blockchain là bộ kiểm duyệt, còn việc tính toán giao cho người dùng tự làm.

Cách nghĩ này khá thú vị.

01. Điều mà đa số L2 đều làm:
Ép hiệu năng

Bạn xem các L2 bây giờ, lộ trình cơ bản giống nhau
rollup, data availability, nén, giảm phí, thêm sequencer.

Mọi người đều đẩy về cùng một hướng, nhanh được chút nào hay chút đó.

Miden:
"Vậy tôi không ép nữa, tôi chuyển ra ngoài."

Tính toán chạy trên local, blockchain chỉ xác thực kết quả.
Điện thoại của bạn mạnh hơn chút, lý thuyết là trải nghiệm on-chain của bạn sẽ nhanh hơn chút.

Cảm giác này giống như biến lớp thực thi của Web3 thành "mạng lưới tính toán cá nhân".

02. Mặc định có riêng tư là điểm rất khéo

Nó không dùng ZK vì riêng tư, mà do thực thi trên local nên riêng tư được "tặng kèm".

Vì vậy bạn làm nhiều việc trên Miden

Người khác không thấy được

Chuỗi cũng không ghi lại chi tiết

Nhưng bạn vẫn chứng minh được "mọi thứ đều hợp lệ"

Mô hình "có thể xác thực nhưng không thể đọc" này rất phù hợp với một số tình huống bị noise trên chain làm phiền.
Ví dụ game, đấu giá, chiến lược giao dịch, thậm chí ứng dụng doanh nghiệp.

Riêng tư không phải là tính năng sản phẩm, mà là thuộc tính tự nhiên, điểm này khá dễ chịu.

03. Non-EVM có rào cản, nhưng không phải xấu

Non-EVM là một rào cản thực tế.
Nhưng cũng chính vì không tương thích, nó lại có thể đi những hướng mà EVM không làm được.

Nếu bạn xem nó là "một chain Solidity khác", chắc chắn sẽ thấy lạ;
Nhưng nếu xem nó là "một hệ thống sinh ra cho ZK và riêng tư", thì lại hợp lý.

Nó giống như một công ty mới xây toolchain và runtime, chứ không phải "L2 cạnh tranh TPS".

————
Miden không giống kiểu dự án sẽ hot trong ngắn hạn.
Tiến độ thiên về trung-dài hạn, giống như Polygon đang đặt cược vào sản phẩm thử nghiệm hạ tầng cho 3-5 năm tới.

Nhưng hướng đi của nó rất độc lập, không đụng hàng với ai.
Nếu tương lai on-chain privacy thật sự trở thành nhu cầu thiết yếu (nhất là ứng dụng doanh nghiệp),
mô hình của nó sẽ rất tiên phong.
@KaitoAI